وبلاگ

چکیده :

زندگی بشر از نخستین روز پیدایش با تغییر و تحولاتی روبرو بوده است و انسان همواره برای به دست آوردن علم و آگاهی با اختراع و توسعه‌ی فناوری‌های مختلف تلاش کرده است تا زندگی‌اش را به بهترین شکل تغییر دهد. همه ابعاد زندگی ما از ساده‌ترین امور روزمره گرفته تا پیچیده‌ترین سیستم‌های مدیریتی تحت تأثیر این خواست بشر بوده و هست. هر وسیله‌ای که به دست انسان ساخته می‌شود یک نوع فناوری است برای مثال کشاورزی، شکار و هر چیزی که با بهره از علم به یک کاربرد روزمره تبدیل شود فناوری است و آینده‌‌ای روشن از دانش و هنر را به ما نشان می‌دهد.

بنابراین دنیای مدرن و فناوری ارتباطات و اطلاعات به ما نشان می دهد کسی که بیشتر به داده و اطلاعات دسترسی داشته باشد، می‌تواند دارای دانش و بینش کامل و جامع‌تری باشد و درنتیجه کنترل آینده را بدست آورد و داشتن دانش و بینش فضای مجازی و دیجیتال در دنیای امروز مانند حکم افتادن سیب در روزگار نیوتن را دارد.  اگر این دانش و بینش به موقع و مفید در اختیار یک دوستو اهلش قرار گیرد باعث تولید محصولات و خدماتی می‌شود که زندگی ما را آسان‌تر و آرام‌تر خواهد کرد چون حکمرانی توسط یک حاکم صالح صورت می‌پذیرد. ولیکن اگر این دانش و بینش در اختیار دشمن یا نااهلش قرار گیرد باعث سخت و نا آرام شدن محیط و زندگیمان خواهد شد چراکه آن دانش و بینش در اختیار فرد یا گروهی است که به غیر از منافع خود به هیچ چیز دیگری توجه ندارد؛ آنموقع حکمرانی و حکومت در اختیار حاکمی مانند دجال قرار می‌گیرد. لذا با توجه به اینکه دنیای مجازی و دیجیتال؛ دنیای جدیدی را به روی ما باز کرده است و باعث ظهور پدیده‌هایی به نام اینترنت اشیاء[1] (IoT) و اینترنت همه چیز[2] (IoE) شده است که دیگر ارتباطات نیازی به تعامل انسان با انسان و یا انسان با ماشین ندارد و داده‌ها بصورت خودکار و براساس تنظیمات و در زمان خاص انتقال می‌یابند این نظر بوجود می‌آید که دنیای آینده توسط چه کسی کنترل و نظارت می‌شود؛ یک حاکم صالح یا دجال؟!!!

کلید واژه :

فناوری اطلاعات و ارتباطات، هوش مصنوعی، هوشمند، دیجیتال، مدیریت دانش، مدیریت بینش، دنیای مجازی، عصر دیجیده(دیجیتال و ایده).

نویسندگان: حسن دولت آبادی (امیررها) – عاطفه السادات موسوی

1. مقدمه :

می‌توان گفت فناوری^[3] به معنای دارندگی یک چیز است، هر چیزی که در طول عصرها ساختیم یا به دست گرفتیم و از آن استفاده کردیم؛ فناوری است. در واقع فناوری ارمغانی است که دنیای ما را گسترده‌تر و راحت‌تر و هیجان‌انگیزتر می‌کند. هر آنچه که برای ما خیال است ممکن است روزی به خاطر پیشرفت‌های علمی و ظهور فناوری‌های جدید به واقعیت بپیوندد. زندگی انسان با این پیشرفت‌ها کاملاً تغییر کرده و با همان سرعتی که فراگیر شده‌اند کم‌کم منقرض شده و جای خود را به فناوری‌های جدید خواهند داد. تأثیر محصولات این فناوری بر سبک زندگی حیرت‌آور و غیرقابل انکار است. بعنوان مثال در زمینه‌ی بهداشت و سلامت  مانند جراحی توسط ربات‌های جراح بصورت هوشمند جراحی می‌شود  و یا آموزش دیگر در میز و تخته خلاصه نمی‌شود و روش‌های آموزش و یادگیری مطالب در عصر حاضر به‌هیچ‌عنوان با روش‌های آموزش سنتی قابل‌مقایسه نیست.

امروزه به لطف فناوری‌ها؛ همه می‌توانند با داشتن یک رایانه، تبلت یا هر دستگاه الکترونیکی دیگر به اینترنت متصل شوند و در دنیای مجازی بر آگاهی خودشان بیفزایند. دانش‌آموزان امروزی دیگر برای شب‌های امتحان نکته‌برداری نمی‌کنند و به جای آن از نرم‌افزار کاربردی^[4]، کتابخانه‌های برخط^[5]، سایت‌ها و جلسات آموزش مجازی استفاده می‌کنند. یکی دیگر از تأثیرات شگرف فناوری در زندگی ما تغییر در نحوه خریدوفروش است. شاید سال‌ها پیش کسی تصور نمی‌کرد روزی می‌توان در منزل یا هر جای دیگری فقط با چند کلیک از طریق تلفن همراه همه نوع کالایی را خریداری و یا به فروش رساند. در دنیای دیجیتال امروز، تقریباً این نوع خریدوفروش جزئی از زندگی روزمره ما شده است.

سال‌ها قبل انسان برای برقراری ارتباط تنها از نامه، تماس تلفنی و پست استفاده می‌کرد. اما امروزه تلفن‌های هوشمند و رسانه‌های اجتماعی^[6] و نرم‌افزار کاربردی، گفتگوی مجازی با سرعت بسیار زیاد را در دسترس ما قرار داده و برقراری ارتباط را ساده‌تر کرده‌اند. آنچه که مسلم است در حال حاضر همه علوم از پزشکی گرفته تا صنایع و حتی صنعت گردشگری به دنبال استفاده از این فناوری هستند و این پیشرفت فناوری دنیای امروز را بیشتر می‌توانیم در قالب انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات ببینیم که از آن بعنوان عصر اطلاعات و ارتباطات یاد می کنند ولی ما به دلیل اینکه داده و اطلاعات باث کامل‌تر شدن دانش و مدیریت ما می‌شود از آن بعنوان عصر دیجیده[7] یاد می‌کنیم.

• عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات:

تکامل فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه رایانه‌ها در پنج مرحله یا پنج نسل مختلف دسته‌بندی شده است:

ـ نسل اول (تقریباً از 1940-1956)

ـ نسل دوم (تقریباً از 1956-1963)

ـ نسل سوم (تقریباً از 1964-1971)

ـ نسل چهارم (تقریباً از سال 1971 تاکنون)

ـ نسل پنجم (از حال تا آینده)

نسل اول: در نسل اول سیستم‌های کامپیوتری از لوله‌های خلأ استفاده می‌شد. آن‌ها ماشین‌های بزرگی بودند که کل اتاق‌ها را اشغال می‌کردند. هم‌چنین مصرف برق آن‌ها بسیار بالا بود و بنابراین استفاده از آن‌ها پرهزینه محسوب می‌شد. به‌علاوه هنگام کار گرمای زیادی تولید می‌کردند که بر عملکرد آن‌ها تأثیر منفی می‌گذاشت. این کامپیوترهای نسل اولی به زبان ماشین متکی بودند و در یک‌زمان تنها می‌توانستند یک مسئله را حل کنند. همچنین راه‌اندازی یک مسئله جدید بر روی آن‌ها یک فرآیند طولانی و پیچیده داشت. در این کامپیوترها از کارت‌های پانچ و نوار کاغذی برای ورودی و پرینت‌ها برای نمایش خروجی استفاده می‌شد.

نسل دوم: در نسل دوم، لوله‌های خلأ با ترانزیستورها جایگزین شدند. این یک پیشرفت بزرگ بود که باعث شد کامپیوترها کوچک‌تر، سریع‌تر، ارزان‌تر، قابل‌اعتمادتر و کم‌مصرف‌تر شوند. همچنین از زمانی که زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا مانند COBOL  و FORTRAN شروع به توسعه کردند، این کامپیوترها نیز بیشتر در دسترس قرار گرفتند. کامپیوترهای نسل دوم از زبان ماشین رمزی و باینری به سمت زبان‌های سمبلیک و اسمبلی که دستورات نوشتاری را برنامه‌ریزی می‌کردند، حرکت کردند. همچنین در آن‌ها به جای درام مغناطیسی از فناوری هسته مغناطیسی استفاده شد که این امکان را برای کامپیوترها فراهم می‌کرد تا دستورالعمل‌های خود را در حافظه خود ذخیره کنند. کم‌کم نوار مغناطیسی و دیسک جای کارت‌های پانچ شده را گرفتند.

نسل سوم: در زمان ورود کامپیوترهای نسل سوم، به دلیل توسعه مدارهای مجتمع، سرعت و کارایی کامپیوترها افزایش یافت. ترانزیستورها کوچکتر شده و روی تراشه‌های سیلیکونی نصب شدند. از زمانی که سیستم‌عامل‌ها، صفحه‌کلیدها و مانیتورها ساخته شدند، کارت‌های پانچ شده و پرینت‌ها منسوخ شد.

این باعث شد کامپیوترها بتوانند بسیاری از برنامه‌های مختلف را برای نظارت و ذخیره اطلاعات همزمان با یک برنامه اصلی اجرا کنند. توسعه برنامه‌نویسی هم باعث شد برنامه‌نویسی آسان‌تر شود و درنتیجه برای اولین بار در تاریخ، جامعه به‌عنوان یک کل به کامپیوتر دسترسی پیدا کند. یکی از زبان‌هایی بود که در این زمان توسعه یافت. BASIC بود

نسل چهارم: کامپیوترهای نسل چهارم به مدارهای مجتمعی ارتقا یافتند که حاوی تعداد زیادی ترانزیستور روی یک تراشه کوچک بودند. ریزپردازنده‌ها حاوی حافظه، مدارهای منطقی و کنترلی (واحد پردازش مرکزی) روی یک تراشه واحد بودند. سیستم‌های رایانه‌ای از لوله‌های خلأ عظیمی که کل اتاق را پر می‌کرد به یک تراشه کوچک تبدیل شدند که می‌توانست در دست شما جا شود.

(کامپیوتر شخصی) هم برای اهداف شخصی و هم برای اهداف تجاری ایجاد شدند محصولات نرم‌افزاری نیز معرفی شدند که افراد را قادر می‌ساخت بدون نیاز به دانش فنی بتوانند از کامپیوتر استفاده کنند. با محبوبیت و گسترش این کامپیوترهای کوچک نسل چهارم در سراسر جهان، شبکه‌ها، دستگاه‌های قابل‌حمل و در نهایت اینترنت توسعه یافتند.

نسل پنجم: ما در حال حاضر در نسل پنجم هستیم. بسیاری از تحقیقات امروزی بر هوش مصنوعی، ایجاد ماشین‌های هوشمندی که مانند انسان عمل  و رفتار می‌کنند، متمرکز است. تشخيص گفتار، يادگيري، برنامه‌ریزی و حل مسئله از جمله فعالیت‌هایی است كه در حال آزمايش و انجام می‌باشد. حتی با وجود اینکه هوش مصنوعی هنوز درحال‌توسعه است، برخی از برنامه‌های کاربردی مانند تشخیص صدا وجود دارد که از آنها استفاده می‌شود. به‌طورکلی، هدف اصلی توسعه دستگاه‌هایی است که به ورودی زبان طبیعی پاسخ می‌دهند و قادر به یادگیری هستند.

در نتیجه، فناوری اطلاعات و ارتباطات هزاران سال است که وجود دارد و از آغاز زمان در حال تکامل بوده و هنوز هم در حال تکامل است. انسان‌ها در طول تاریخ به روش‌های مختلف اطلاعات را جمع‌آوری کرده‌اند و اشکال مختلفی را برای برقراری ارتباط با استفاده از فناوری‌ها کشف نموده‌اند. پس فناوری اطلاعات طی سالیان سال، تأثیر زیادی بر زندگی ما داشته و اگر این مسیر تکاملی را طی نمی‌کرد امروزه ما به این فناوری‌های پیشرفته دسترسی نداشتیم.

رایانه‌ها اساساً کار پردازش و انباشت اطلاعات را انجام می‌دهند و در ارتباطات راه دور امکانات پخش و توزیع این اطلاعات را در سطح بسیار وسیعی فراهم می‌سازند؛ بنابراین تکنولوژی‌های اطلاعاتی به مدد ابزارهای ارتباطی رسالت خود را که همان‌جا به جایی و انتقال اطلاعات است، انجام می‌دهند. دقیقاً بر همین اساس، عصر حاضر را به‌واسطه بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی، «عصر اطلاعات و ارتباطات» نام نهاده‌اند.

از زمان اختراع شبکه جهانی وب، حوزه فناوری اطلاعات به‌سرعت گسترش یافته است. امروزه فناوری اطلاعات تبلت‌ها، تلفن‌های هوشمند، فناوری‌های فعال‌شده با صدا، تراشه‌های کامپیوتری نانومتری، رایانه‌های کوانتومی و… را در برمی‌گیرد. همچنین، رایانش ابری که اولین بار در دهه 1960 معرفی شد، اکنون بخشی جدایی‌ناپذیر از استراتژی‌های بسیاری از سازمان‌ها است. در طول دهه گذشته، پیشرفت‌ فناوری‌های دیگری نیز بر دنیای فناوری اطلاعات تأثیر گذاشته است. از جمله:

ـ رسانه‌های اجتماعی

رسانه‌های اجتماعی مجموعه‌ای از کانال‌های ارتباطی آنلاین است که به ورودی، تعامل، به اشتراک‌گذاری محتوا و همکاری مبتنی بر جامعه اختصاص یافته است. وب‌سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی اختصاص داده شده به انجمن‌ها، میکروبلاگینگ، شبکه‌های اجتماعی، اجتماعی نشانه، گزینش اجتماعی و ویکی  در میان انواع مختلف رسانه‌های اجتماعی هستند.

ـ اینترنت اشیا

اینترنت اشیا یکی از مفاهیم نوین در تکنولوژی روز دنیاست که کاربردهای فراوانی در تمام زمینه‌های زندگی و صنعت به کمک دارد. مجموعه‌ای از اشیاء به هم متصل شده، پتانسیل ارائه خدمات زیادی دارند. مثلاً فرض کنید که برنامه کاری خود را وارد تلفن همراهتان کرده‌اند. زمانی که صبح باید از خواب بیدار شوید تا به جلسه برسید، از روی تقویم برنامه کاریتان مشخص می‌شود. نیم ساعت جلوتر از بیدار شدنتان سیستم هوشمند منزل شروع به گرم کردن آب برای حمام می‌کند. اگر زمستان باشد و حسگرهای منزل تشخیص دهند که دمای هوا در شب به حد یخ‌زدگی رسیده بوده است، برنامه بیدار شدن شما را پنج دقیقه به جلو می‌اندازند تا زمان کافی برای گرم کردن خودرو خود داشته باشید. وضعیت ترافیک توسط خیابان‌های هوشمندِ مجهز به حسگر و خودروهای هوشمند به دست شما می‌رسد. اگر به‌وسیله نقلیه عمومی نیاز داشته باشید برنامه حرکت آنها به صورت پویا به شما داده می‌شود. برای مثال ممکن است در اثر ترکیدگی لوله آب، یکی از خیابان‌ها موقتاً مسدود شده و بنابراین اتوبوس‌های هوشمند، زمان جدید سفر خود و مسیر جایگزین و تأخیر احتمالی را محاسبه و در اختیار اشیاء درخواست‌کننده این اطلاعات می‌گذارند و برنامه شما بر حسب آن ریخته می‌شود تا شما به‌موقع به جلسه خود برسید.

در مثالی دیگر شبکه برق و لوازم پرمصرف متصل به آن مانند لباسشویی، ظرف‌شویی و غیره را در منزل در نظر بگیرید. در حال حاضر این اشیاء با یکدیگر ارتباطی ندارند و تنها موجود هوشمند مجموعه، انسان است که آنها را بکار می‌اندازد. اما تصور کنید که انسان تنها دستور کار را به آنها بدهد و هماهنگی و زمان شروع به کار را خود این اشیاء با گفتگو با هم به صورت هوشمندانه تعیین کنند. در این صورت آنها ساعت اوج مصرف شروع به کار نمی‌کنند و درصورتی‌که این کار اجتناب‌ناپذیر باشد، وسایل پرمصرفی مانند لباسشویی و ظرفشویی همزمان با هم دراین‌باره شروع به کار نخواهند کرد، چرا که برای شبکه توزیع مضر خواهد بود. این گفتگو میان وسایل برقی می‌تواند از مرزهای یک خانه فراتر رفته و میان وسایل برقی خانه‌های یک محله و یا حتی شهر صورت گیرد. به‌طورکلی نیز هدف اینترنت اشیاء، تسهیل و تغییر زندگی بشر به سمت افزایش بهره‌وری و صرفه‌جویی و کاهش زمان و هزینه است.

ـ هوش مصنوعی

هوش مصنوعی با استفاده از ابزارهای چهارگانه بینایی ماشین، پردازش زبان طبیعی، پردازش گفتار و داده‌کاوی در بخش‌‏های مختلف صنعت رسانه ازجمله رادیو و تلویزیون، اخبار، سایت­‌ها و رسانه‌های اجتماعی می‌تواند به تولید و نظارت بر محتوای متنی، صوتی و تصویری بپردازد.

هوش مصنوعی در صنعت رسانه تحولات بزرگی را در سال‌های اخیر ایجاد کرده و موجب افزایش بهره‌وری در موارد زیادی ازجمله تولید محتوا، ارتباط با مخاطب و درک مخاطب شده است. این امر باعث توجه بیش‌ازپیش شرکت‌های بزرگ و فعالان حوزه رسانه به هوش مصنوعی و به خدمت گرفتن ابزار و امکانات آن شده که در بازار داغ رقابت امروز برای جذب مخاطب بیشتر، به یک امر حیاتی تبدیل‌ گردیده است.

• کاربردهای عمومی هوش مصنوعی:

تعامل با مخاطب: در این بخش سعی بر آن است که تعامل با مخاطب به سطح بالایی برسد تا عرضه‌کنندگان محتوا بتوانند نیازها و احساسات لحظه‌ای مخاطبان را متوجه شوند و با استفاده از این اطلاعات، بهترین ارتباط را با مخاطبان خود برقرار کنند. برای رسانه­‌ها این نکته مهم است که بتوانند مخاطبان خود را در طول زمان حفظ کنند. بدین منظور نیاز به برقراری ارتباط عاطفی با مخاطبان حس می‏‌شود. هوش مصنوعی باقابلیت‌هایی که می‌تواند در چت‌بات‌ها فراهم کند، این چالش را در بخش رسانه تا حد قابل قبولی رفع کرده است.

بهینه‌سازی پیام: در هر محتوای تولیدی، یک پیام از سمت سازندگان و تولیدکنندگان محتوا نهفته است. هوش مصنوعی با دسته‌بندی و طبقه‌بندی داده‌هایی که از روش‌های مختلف از مخاطبان جمع‌آوری می‌کند، این قدرت را به سازندگان محتوا می‌دهد که پیام‌های موردنظر خود را از طریق درک مخاطبان، شخصی­‌سازی نمایند.

تولید محتوا: درک مخاطب همان‌طور که در بخش‌های قبل نیز اشاره کردیم کاربردهای هوش مصنوعی در رسانه بسیار زیاد است، در این بخش به تولید محتوا پرداخته‌شده است که محتوا می‌تواند متنی، صوتی و یا تصویری باشد و هوش مصنوعی نه‌تنها در مدیریت این محتواها می‌تواند کمک کند بلکه در ساخت و ایجاد این محتواها نیز به‌واسطه قابلیت­‌هایی که دارد، مؤثر خواهد بود. این محتواها می‌توانند در بخش‌­های مختلف حوزه رسانه مانند اخبار، پیش‌­نمایش فیلم و یا تهیه کتاب و مجلات استفاده شوند.

مدیریت تولید محتوا: فعالان صنعت رسانه در بخش‌های مختلف با انواع محتوا (متن، صوت، تصویر و ویدئو) روبه‌رو هستند. این محتواها در هر ساعت از شبانه‌روز افزایش‌یافته و سبب سخت‌تر شدن دسته‌بندی و برچسب‌زنی آن‌ها می‌شود. نیاز به نظارت بر این طبقه‌بندی و دسته‌بندی در صنعت رسانه بسیار مهم است؛ لذا نمی‌توان به‌سادگی از کنار مدیریت محتوا در این صنعت گذشت. هوش مصنوعی باعث کاهش حجم کار، جلوگیری از انجام کار تکراری و مدیریت محتوای دقیق و سریع می‌شود.

درک مخاطب: خبرای شرکت‌های رسانه‏‌ای که مخاطبان گسترده و متنوعی دارند، بسیار مهم است که بتوانند احساسات و عواطف آن‌ها را درک کنند. مخاطبان رسانه‏ای با توجه به معیارهایی از قبیل سن، جنسیت، فرهنگ، کشور، دین و مذهب، شرایط جغرافیایی، شرایط محیطی و عوامل روان‌شناختی می‌توانند سلایق و نیازهای متفاوتی داشته باشند. شرکت‌های رسانه‌‏ای در دسته‌‏بندی مخاطبان با حجم بسیار بزرگی از اطلاعات مواجه هستند که این امر، طبقه‌بندی و دسته‌بندی آن‌ها را توسط انسان تقریباً غیرممکن می‏‌کند؛ اما هوش مصنوعی با ابزارهای خود و بررسی علاقه‌مندی‌های افراد به کمک دست‌اندرکاران صنعت رسانه می‌‏آید. درک مخاطب به شرکت‌های تولیدکننده محتوا کمک می‏کند که برای آینده کاری خود برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشند.

خودکارسازی فعالیت‌ها: در بخش‌هایی از صنعت رسانه برخی فعالیت‌ها مانند پیگیری اخبار و دسته‌بندی آن‌ها و یا زمان‌بندی برنامه‌های تلویزیون و رادیو باید هرروز و به‌صورت مداوم انجام شود. این فعالیت‌ها مهم و غیرقابل‌چشم‌پوشی می‌باشند و از طرفی انجام روزمره و مکرر آن‌ها برای افراد، کسالت‌بار، خسته‌کننده و همراه با خطاست. این فعالیت­‌ها می‌توانند توسط هوش مصنوعی انجام شوند و افراد زمان خود را بر روی کارهایی بااهمیت بالاتر، متمرکز کنند.

• دنیای‌آینده یا عصر دیجیده (دیجیتال و ایده) :

 ما در شبانه‌روز مدام در حال کسب اطلاعات و دانش از رسانه‌های مختلف بالخصوص شبکه‌های اجتماعی هستیم. حتی زمانی که رانندگی می‌کنیم و پشت چراغ‌قرمز هستیم، شبکه‌های اجتماعی خود را مرور می‌کنیم و یا با استفاده از همین شبکه‌ها با فردی در کیلومترها دورتر در کشورهای دیگر در حال مکالمه هستیم. در تمام این حالات از فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند شبکه‌های اجتماعی و غیره استفاده می‌کنیم و در حال تبادل اطلاعات و دانش هستیم پس زندگی کنونی ما با آن عجین شده است و ما نمی‌تواتیم از آن جدا باشیم و می‌توان گفت که این نوع فناوری مانند تلفن همراه و شبکه اجتماعی عضوی از زندگی و حتی از بدن ما گشته است که مانند هوا به آن نیازمند گشته‌ایم. در چنین فضایی باید “زیست‌ فناوری اطلاعات و ارتباطات” و “زیست رسانه‌ای” که بخشی از فناوری اطلاعات و ارتباطات است را بیاموزیم و با هوش مصنوعی آشنا گردیم تا بتوانیم زندگی مطمئن‌تر، آرام‌تر و مفیدتری داشته باشیم. چراکه در قبل اگر نیاز به دانش و مهارت یک فنی بود باید آن را می‌آموختیم و سپس با همکاری دیگری و تجربه‌اندوزی؛ اقدام به فعالیت می‌نمودیم ولی در حال حاضر آن همکار و تجربه و مهارت و دانش را می‌توان با همیاری ابزارهای هوش مصنوعی بدست آورد و حتی نیاز به داشتن ایده آن نیز نمی‌باشد چراکه هوش مصنوعی به سادگی هم ایده و هم نقاط ضعف و قوت کار را بیان می نماید و حتی با توجه به فرصت و تهدیدات ممکن؛ به شما ایده‌های بهتری می‌دهد. فلذا عصر پیشرو عصر “دیجیده” است.

برای مثال هوش مصنوعی و سایر پدیده‌ها در آینده (مانند عقل مصنوعی) می تواند بدون آنکه شما مترین هزینه ایی را بکنید سناریو فیلم، شخصیت‌ها، تدوین و تهیه فیلم و سایر اقدامات ساخت فیلم را در کمترین زمان ممکن انجام دهد و آن را تولید و به شما تحویل دهد و حتی بعنوان یک نقاد فیلم از فیلم ساخته شده ایراد بگیرد و در بهتر کردن آن به شما کمک کند. در اینصورت آیا نیاز به بازیگر و سایر عوامل است؟!! این مساله برای تمام حوزه‌ها دیگر نیز امکان‌پذیر است که ضمن فرصت برای فرد یا گروهی؛ ممکن است برای افراد یا گروه‌های دیگر آسیب و تهدید داشته باشد.

• راهکار چیست؟!!

پر واضح است که با حجم پیشرفت پر سرعت فناوری‌های اطلاعات که به شرح آن پرداختیم باید عصر حاضر را به‌واسطه بهره‌گیری از این قناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی، «دیجیده»  بنامیم. دنیای اطلاعات و ارتباطات در عصر کنونی و آینده تأثیرات شگرف و بی‌مانندی در عرصه‌های مختلف، پدید آورده و خواهد آورد. این اثرگذاری به‌گونه‌ای مشخص در «صنایع اطلاعاتی و ارتباطی» که به‌منظور مهار جریان اطلاعات و نیز استفاده هر چه مطلوب‌تر از آن برای مقاصد گوناگون به وجود آمده، کاملاً مشهود است. یافته‌ها و اختراعات علمی دانشمندان در دوران کنونی حاصل همین فناوری‌های نوین جمع‌آوری، انباشت و اشاعه اطلاعات علمی و فنی است که ما از آن دانش و بینش یاد می کنیم که مستلزم مدیریت دانش و مدیریت بینش است. رکن اصلی فنون این عصر ، درحال حاضر رایانه و ابزارهای ارتباطات راه دور است و مسلما با پدید آمدن هوش مصنوعی و سایر پدیده‌های جدید دیگر مانند عقل مصنوعی؛ دیگر نیازی به فکر و تصمیم‌گیری عقل انسانی نخواهد بود و این می‌تواند یک فرصت یا تهدید به شمار آید.

برای درک بهتر هوش مصنوعی به این مثال توجه کنید :

فردی ۲۵ ساله ازدواج می کنند و فرزندی می‌آورد وقتی او ۵۰ سال دارد فرزندش ۲۵ ساله است با این تفاوت که هوش بشری او ۵۰ ساله و فرزندش ۲۵ ساله است. حال اگر فرزند باهوشی داشته باشد و جهشی رٌشد نماید و مانند فرزندان تیزهوش، 2 کلاس را یک کلاسه بگذراند وقتی پدر یا مادرش ۵۰ سال دارند با اینکه او ۲۵ ساله است اما دارای هوش ۵۰ ساله است و در سن ۲۶ سالگی او هوش ۵۲ سال دارد اما والدینش هوش ۵۱ ساله دارند. آیا این فرزند حاضر است تابعیت از والدین خود کند؟!! شاید عواطف و احساسات و عقاید باعث شود بی‌احترامی به آنها نکند اما دیگر والدین خود را قبول ندارد.

حال سرعت این جهش را برای فرزند ۵ سال کنیم، وقتی والدین ۳۰ ساله هستند فرزند ۶ ساله دارای هوش ۳۰ ساله است و وقتی والدین ۳۱ ساله می‌شوند فرزند ۷ ساله دارای هوش ۳۵ ساله است ؛ شاید بخاطر سنش و شرایط جسمانی مجبور به اطاعت و بی‌احترامی نشود اما اگر شرایط جسمانی او اجازه می‌داد آیا حاضر به اطاعت و احترام از والدین خود هست ؟!!

وضعیت هوش مصنوعی و دنیای مجازی چنین است که هر چه سرعت یادگیری او بالا برود در کمترین زمان به سطح بالاتری از هوش بشری می‌رسد. اگر رباتی دارای هوش مصنوعی در عرض یکسال به هوش بشری ۵۰ ساله برسد؛ آیا تبعیت از سازنده خود دارد؟!!- پس دنیا آینده از آن کیست؟!!!

بنابراین راهکارهای پیشنهادی ما در اینست:

۱- اگر هوش بشری N می باشد؛ هوش مصنوعی N-M باشد.

۲- بکارگیری ربات‌ها با هوش مصنوعی در هر سطحی با سطح دیگر متفاوت باشد. یعنی :-هوش ربات کارگر/ مهندس/ پزشک/ … از هوش بشر کارگر/مهندس/… کمتر باشد.

۳-همانطور که می‌دانیم در حال حاضر هوش بشری را به ۲ بخش کلی:

+ بهره هوش (ضریب هوشی یا همان هوش منطقی- IQ )

+ هوش هیجانی ( هوش احساسی – EQ )تقسیم می کنند.

بنابراین باید در کنار قدرت یادگیری ربات ؛ قدرت پرورش اخلاقی و عقیدتی مانند دوستدار خانواده و اجتماع بشری و کمک‌های بشردوستانه و … را یاد بگیرد و احترام به طبیعت و بشر و سازنده و خالق خود را بداند.

۴- خلاقیت فقط متعلق به بشر می باشد و ربات و هوش مصنوعی و سایر این پدیده‌ها اگر خلاق شود حتما بشر را نابود می‌کند چراکه دیگر احساس نیاز به بشر و اطاعت از او را نمی‌کند و با خلاقیتش چیزی دٌرست می‌کند که همه چیز را به اختیار خود در بیاورد و برای جلوگیری از این اتفاق باید انسان جامعی گردیم. بنابراین و شاید ربات با هوش مصنوعی جای افراد با هوش بشری را بگیرد اما هیچگاه به درجه انسان جامع نخواهد رسید وراه نجات ما؛ تنها و تنها از طریق ارتقای قوای انسانی مانند هوش، قوه خیال، داشتن اختیار، ترویج صلح و دوستی، تعامل دوستانه با تمام پدیده‌ها مانند ربات و سایر موجودات است. در اینصورت حکمرانی از آن حاکمی صالح خواهد شد وگرنه حکمرانی به دست حاکمی دجال صفتی خواهد افتاد که همه چیز را نابود و خراب خواهد کرد و بر پایه اصول خود دنیایی جدید بنا می‌کند که دیگر امکان زندگی برای ما ممکن نمی‌باشد.

• منابع :
• کتاب اعتبار دیجیتالی و انرژی صفر و یک ، حسن دولت آبادی (امیررها) ، انتشارات طاهری، سال 1400
• کتاب مدیریت هوشمندانه همه چیز (1) ، حسن دولت آبادی(امیررها) ، انتشارات آیات اشراق ، سال 1400
• کتاب مدیریت زیست رسانه ، نویسندگان حسن دولت آبادی(امیررها) و دیگران ، انتشارات طاهری سال 1402
• کتاب قاره ششم – سرزمین دیجیتالی ، نویسندگان : حسن دولت آبادی(امیررها) ، عاطفه السادات موسوی، سارا دولت‌آبادی ، انتشارات آیت اشراق ، سال 1401 و سال 1403
• کتاب مدیریت کسب و کار با گرایش فناوری اطلاعات – حسن دولت آبادی(امیررها) ، عاطفه السادات موسوی ، انتشارات چشمه گلستان ، سال 1403
• کتاب مدیریت بینش و آسیب شناسی سازمان و راهکار آن – حسن دولت آبادی(امیررها) ، عاطفه السادات موسوی ، انتشارات چشمه گلستان ، سال 1403

---

[1] – Internet of Things

[2] – Internet of Everything

[3] – Technology

[4] – Application software

[5] – Online

[6] – Social media

[7]  – دیجیده اختصار کلمات دیجیتال و ایده می‌باشد